SORGUN OFİS SİLOSU (Fotoğraf: Sorgun’dan Çıktım Yola/Prof. Dr. Rauf Yücel)
ULUSLARARASI ANLAŞMALARDA SORGUN OFİS SİLOSU
Türkiye Cumhuriyeti ile Milletlerarası İmar ve Kalkınma
Bankası arasında yapılan 7/7/1950 tarihli Buğday Ambarlama Projeleri Kredi Anlaşması’nda Sorgun Ofis Silosu:
“Aşağıdaki mahallerin her birinde beheri 2.000 ton kapasitede olan standart birer çelik depo kurulacaktır: Urfa, Develi, Hasankale, Kırşehir, SORGUN, Boğazlıyan, Emirdağ, Himmetdede, Babaeski ve Lüleburgaz.”
(Cetvel II, Çelik Depolar III, madde a)
“2.000 ton kapasitelik Urfa, Develi Hasankale, Kırşehir, SORGUN, Boğazlıyan, Emirdağ, Himmetdede, Babaeski ve Lüleburgaz’da çelik hangarlar”
(Başlangıç Tarihi 01 Eylül 1950-Hitam Tarihi 31 Ekim 1950) (İnşa Cetveli IV Çadır Bezler ve Muşambalar) (Resmi Gazete : 24 Temmuz 1950 sayı :7564)
TÜRKİYE CUMHURİYETİ HÜKÜMETİ İLE MİLLETLERARASI İMAR VE KALKINMA BANKASI ARASINDA 7 TEMMUZ 1950 TARİHİNDE AKDEDİLEN KREDİ ANLAŞMALARI HAKKINDA KANUN TASARISI VE GEÇİCİ KOMİSYON RAPORU’NDA SORGUN:
GEREKÇE:
“Daha İkinci Cihan Harbinin son yılları içinde, harb sona erince girişilecek kalkınma konuları üzerinde, iktisadi işlerle ilgili bakanlık veya müesseselerde bâzı tetkikler yapılmaya başlanmış, bu tetkikleri neticesi ön projeler hazırlanmıştır.
Bu ön projeler, yurdun iktisadi kalkınması için ele alınması icab eden işlerin başarılması için, Türk Lirası olarak, döviz olarak büyük miktarlara varan harcamalar yapılması gerektiğini göstermişlerdir.
Marshall Plânı namı ile anılan Avrupa meselesi ortaya çıkınca, memleketimiz de hazırladığı kalkınma plânlarını öne sürerek, yardım görmek isteyen memleketler arasında mütalâa edilmek üzere Paris’teki toplantılara katıldı. Fakat Marshall Plânının, harbden zarar görmüş olan memleketlerin iktisaden 1938’deki seviyelerine ulaşabilmelerini temine matuf olduğu, Türkiye’nin ise harb den önceki seviyesinin altına düşmemiş olduğu ileri sürülerek memleketimiz hibe ve ikraz suretiyle yardım görecek memleketler arasına alınmamış ve Amerikan Makamları bize, yukarda bahsi geçen projelerimiz için Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankasına başvurabileceğimizi bildirmişlerdir.
Bir taraftan Marshall Plânından yardım gören memleketler arasında mütalâa edilmemiz için diplomatik kanaldan gayretler sarf ederken, diğer taraftan da, üyesi bulunduğumuz (Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası) ile temasa geçilmiştir.
Bu temaslar 1948 in ilk aylarında başlamıştır. Bu sırada Marshall Plânından yardım görmemiz esası Birleşik Amerika Hükümeti tarafından kabul edilmiş ve eldeki projelerin bir kısmı, Marshall Plânı çerçevesi dâhilinde göreceğimiz yardımla tahakkuk ettirilmek üzere ayrılmıştır.
Geri kalan projeler için de, Milletlerarası İmar Kalkınma Bankasına müracaat olunmuştur. Dış finansmana ihtiyaç gösteren kısmı 129.9 milyon dolara baliğ olan bu projelerin Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankasına tevdii üzerine, 1949 başlarında Banka memleketimize üç kişilik bir heyet göndermiştir. Bu üç kişiden birisi umumi iktisadi ve malî durumumuz üzerinde, diğer ikisi de projeler üzerinde tetkiklerde bulunmuşlardır. Ankara’da bu heyetle yapılan temaslar sonunda, Bankadan yapacağımız istikrazla tahakkukunu istediğimiz projeler, dış finansman tutarı (54 980 000) dolar olan söyle bir program halini almıştır:
SİLO PROJELERİ:
Toprak Mahsulleri Ofisinin hububat muhafaza imkânlarını artırmak üzere hazırlanmış ve Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankasından yapılacak istikraz mevzularından birini de (silo projeleri) teşkil etmektedir.
Bu projelere göre, istikraz mevzuunu teşkil eden silo veya ambarlar şunlardır:
……
SORGUN Çelik Silo: İstiap Hacmi: 2.000 Ton (Çelik Silo ve Hangarlar III)
Aşağıdaki mahallerin her birinde beheri 2.000 ton kapasitede olan standart birer çelik depo kurulacaktır: Urfa, Develi, Hasankale, Kırşehir, SORGUN, Boğazlıyan, Emirdağ, Himmetdede, Babaeski ve Lüleburgaz.” (Çelik Depolar III a maddesi ) (Kanun tasarısı ve Geçici Komisyon raporu 12/07/1950)
“Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’nden
1 – Sorgun, Yozgat, Himmetdede, Kırşehir, Develi ve Boğazlıyan’da kurulacak çelik hangarların montaj, temel ve döşeme betonlariyle dahili bölme tertibatı işleri kapalı zarf usulü ile sabit birim fiyat esasına göre grup halinde tek ihale mevzuu olarak eksiltmeye konulmuştur.
2 – Bu işlerin ilk keşfi 299.350,59 liradır.
3 – Bu işlerin muvakkat teminati 16.000 liradır. (10.08.1951 Milliyet Gazetesi)
Adnan KORKMAZ
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ