Son yıllarda tüm Dünya’da plastik atıklar ve çevremizi kirleten her şey hakkında müthiş bir mücadele başladı. Çok güzel şeyler oluyor çevremizi temizleme adına.
İnsanlarda farkındalıklar oluşmaya başladı, çevre bilincimiz gün geçtikçe gelişiyor. Şuurlanmaya da başladık.
Neden ve niçin gibi sorular ile çevremizi kirleten şeyleri sorguluyoruz artık.
Bunun yanında gözden kaçırmamamız gereken çok önemli bir kirlilik daha var. O da çevremizin katili diyebileceğimiz sigara izmaritleri. Sigara izmaritlerini sağa sola gelişi güzel atan insanların sayısı hiç de az değil. Arabalarının pencerelerini açıp, büyük bir keyifle sigara izmaritlerini yollara fırlatan insanların sayısı hiç de az değil.
Caddelere sigara izmaritlerini atanlarda nasıl bir zevk var acaba? Ya da hangi psikolojik durum ile bu davranışlarını gösteriyorlar? Sokakta yüzünüze sigara dumanını üfleyip, bitince de sigara izmaritini yere atanlara ne demeliyiz?
Ne yazık ki artık yaşadığımız her yerde bu sigara izmaritlerini görüyoruz. Ama sigara izmaritleri masum değildir. Yapılan çalışmalar sigara izmaritlerinin sularımızı ve toprağımızı kirletmeye başladığını göstermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) raporuna göre, 1950’lerde tütün endüstrisi tarafından filtrelenmemiş sigaralara daha sağlıklı bir alternatif haline getirmek için sigara filtreleri oluşturulmuştur. O zaman ki üreticiler filtrelenmiş sigaraların daha sağlıklı olduğunu iddia etmekteydiler. Bunun sonucu olarak da sigara içenlerin sayısında artma olmuş ve çevremizde izmarit çöp yığınları oluşmuştur.
Her yıl bu filtrelerle yapılan 5.6 trilyon sigaradan, neredeyse üçte ikisi sorumsuzca yere atılıyor. Sigaradaki filtreler küçük plastik parçacıklardan yapılmıştır ve ayrışması yıllar alıyor. Atıkları ise hiçbir işe yaramıyor. Çöp yığınları arttıkça artıyor. Çevremiz ise gün geçtikçe kirlendikçe kirleniyor.
Sigara filtrelerinin verdiği zararlardan dolayı, otlar büyümüyor, yoncalar gelişmiyor, çimlenme azalıyor. Çünkü yere atılan sigara izmarit filtrelerin çoğunda nikotin, arsenik ve ağır metaller gibi çok zararlı kimyasallar var. DSÖ, tütün ürünü atığının çevreye sızan ve ortamda biriken bilinen insan kanserojenleri de dâhil olmak üzere 7.000’den fazla toksik kimyasal içerdiğini açıkladı. Yanlış okumadınız yedi binden fazla zararlı kimyasal madde varmış!
Bu zehirli atık sokaklarımız, drenajlarımız ve suyumuz ile birleşiyor. Araştırmalar, nikotin, arsenik ve ağır metaller içeren izmaritlerden sızan zararlı kimyasalların sucul organizmalar için akut toksik olabilecekleri sonucunu veriyor.
Dünyada bazı gönüllü insanlar ve devletler sigara izmaritlerine savaş açmışlar. Plajlardan, okyanuslardan sigara izmaritlerini ve diğer çöpleri temizliyorlar. Ne kadar güzel davranışlar sergiliyorlar değil mi?
Sigara içenlere sesleniyorum. Düşünsenize, sizin sadece keyfiniz için içtiğiniz ve sokaklara attığınız izmaritleri bir avuç gönüllü insan çevreye zarar vermesin diye toplamaya çalışıyor.
Bu satırları okuduğunuz halde, hala vurdumduymaz olarak yaşantınıza devam edecek misiniz? Ya da çevremizi kirletmeye?
Prof. Dr. Hamdi TEMEL