SORGUN’UN İLK SANAYİ TESİSİ : BEKTAŞLAR KOLLEKTİF ŞİRKETİ UN FABRİKASI –Fabrika Kuruluş : 1957 (ÇİZİM: Prof. Dr. Rauf Yücel)
SORGUN’UN İLK SANAYİ TESİSİ : UN FABRİKASI
ASİYAB’DAN DEĞİRMENE, DEĞİRMENDEN UN FABRİKASINA.
SORGUN TEMETTUAT DEFTERLERİ’NDE KÖHNE-İ KEBİR KARYESİ’NDE BEŞ ADET ASİYAB (SU DEĞİRMENİ)
KÖHNE-İ KEBİR KARYESİ’NDE MUKİM AHALİ-İ İSLAM’IN VE MÜTEMEKKİN EHLİ ZİMMET REAYA’NIN EMLAK VE ARAZİ VE HAYVANAT VE TEMETTUATININ MİKTARINI MÜBEYYİN DEFTERDE (MİLADİ 1844-1845, HİCRİ 1260-1261) BEŞ ADET ASİYAB ( SU DEĞİRMENİ ) KAYDI BULUNMAKTADIR.
1-19 NUMARALI HANEDE KAYITLI ASİYAB ( SU DEĞİRMENİ )
Karye-i mezkurden , erbab-ı ziraatten Hafız oğlu Mehmed Ağa’nın emlak ve arazi ve hayvanat ve sairesi temettuatına ilişkin kayıtta bir adet asiyab ( Su değirmeni) yer almaktadır.
2-74 NUMARALI HANEDE KAYITLI ASİYAB ( SUDEĞİRMENİ )
Karye-i mezbur sekenesinden , erbab-ı ziraatten Köhne oğlu Mehmed Ağa’nın emlak ve arazi ve hayvanat ve sairesi temettuatına ilişkin kayıtta bir adet asiyab ( Su değirmeni) yer almaktadır.
3-78 NUMARALI HANEDE KAYITLI ASİYAB ( SU DEĞİRMENİ )
Karye-i mezbur sekenesinden , erbab-ı ziraatten Mahmud Ağa oğlu Hıdır’ın emlak ve arazi ve hayvanat ve sairesi temettuatına ilişkin kayıtta bir adet asiyab ( Su değirmeni) yer almaktadır.
4-82 NUMARALI HANEDE KAYITLI ASİYAB (SU DEĞİRMENİ )
Karye-i mezkurden , erbab-ı ziraatten Ömer Koca oğlu İbrahim Ağa’nın emlak ve arazi ve hayvanat ve sairesi temettuatına ilişkin kayıtta bir adet asiyab (Su değirmeni) yer almaktadır.
5–85 NUMARALI HANEDE KAYITLI ASİYAB ( SU DEĞİRMENİ )
Karye-i mezburden , erbab-ı ziraatten Köhne oğlu Mehmed’in emlak ve arazi ve hayvanat ve sairesi temettuatına ilişkin kayıtta bir adet asiyab ( Su değirmeni) yer almaktadır. (Sorgun Temettuat Defterleri / Cilt 3 / Sorgun Belediyesi Yayınları)
PROF.DR. RAUF YÜCEL’İN 01 ARALIK 2022 TARİHLİ “ SORGUN DEĞİRMENLERİ” BAŞLIKLI YAZISINDA BEŞ ADET SU DEĞİRMENİ
“EĞRİÖZ’ÜN SUYU İLE ÇALIŞAN DEĞİRMENLER, BATIDAN DOĞUYA DOĞRU:
1- DELİHACININ HÜSEYİN’İN DEĞİRMENİ:
Küçük Köhne’deki Kale’nin (höyük-tümülüs) hemen önünde Eğriöz’e çok yakın bir konumda kuruluydu. Bu değirmene su tedarik eden bent, daha yukarılarda Ayrıdam Köyü’nün de batısında bulunuyordu. Bizim evlerin önünden geçen ve Kuzey Değirmene su taşıyan arkın bendi, hemen Delihacının Hüseyin’in değirmeninin yanında uzanıyordu. Değirmen çarkını döndüren su, değirmenden çıktıktan sonra bu bende karışıyordu. Bu bendin derinliği üç metre kadarmış.
2- KUZEY DEĞİRMENİ:
Bu değirmenin, Hacıhıdırın kardeşi Faik Doğan’a ait olduğu belirtilmişti. Ancak daha önce Sariye Hala’nın annesinden Faik Doğan’a intikal ettiğini saptadım. Hamamıntepe’nin kuzey eteğinde, İsmail Ağa’nın bendinin hemen kenarında kuruluydu.
3- BOĞAZ DEĞİRMENİ (İSMAİL AĞA’NIN DEĞİRMEN):
Eğriöz; İkikara Köyü’nden güneye doğru inen vadinin batı tarafını oluşturan tepelerle, Sorgun kıyı bağlarının kuzeydoğuya doğru inen sarp yükseltisinin oluşturduğu dar bir boğazdan, doğuya doğru akmaktadır. Boğaz Değirmeni, işte bu dar bölgenin içinde kurulmuştur.
DELİBAŞ DERESİ’NİN SUYU İLE DÖNENLER, KUZEYDEN GÜNEYE DOĞRU:
4- SOBALI DEĞİRMEN (KARABURUN DEĞİRMENİ):
. Bu değirmen Aşağı Cumafakılı Köyü’nün yolu üzerinde Kırgı Bağlarının doğu ucundaki tepelerin eteğine konumlanmıştır.
5- HANBAŞI MAHALLESİ’NDEKİ GÜNEYLİ’NİN DEĞİRMEN:
Delibaş Deresi’nden ayrıldıktan sonra, Ayrıklı mevkiinin verimli arazilerini sulayarak gelen değirmen arkı, eskiden değirmen tepesi olarak bilinen hafif yükseltinin önünde kurulu değirmene ulaştırırdı suyunu.
MAZOTLA ÇALIŞAN DEĞİRMEN
Sorgun’da mevcut beş su değirmeninin yanı sıra 1950’li yılların başında Saatçi Nedim Sanver, bir de Ateş değirmeni kendi arsalarının içine kurmuştu. Gücünü, mazotla çalışan bir motordan alan bu değirmen, okulların yolu üzerinde sol taraftaki geniş arsada kurulmuştu.
Bin dokuz yüz ellilerin ortalarına gelindiğinde Nazım Bektaş ve kardeşleri, Sorgun’un batı çıkışında yeni açılan Karayolları üzerine bir un fabrikası kurmuşlardı. Bu fabrika, sadece Sorgun merkeze değil, çevre köyler ve ilçelere de seri hizmet veriyordu. Modern teknolojinin imkanları artık Anadolu’nun içlerine kadar girmişti. Hal böyle olunca, klasik su değirmenleri ömürlerini tamamlamış ve günden güne bakımsız ve ilgisizlikten batal olmuşlardı. Ancak değirmenler çalışmasa da onların su arkları, geçtikleri bölgenin arazilerini sulaması bakımından, bir süre daha çiftçi koruma birliklerinin desteği ve bakımı ile bentler tutulmuş ve arklardan sular akmıştır. Ta ki Sorgun’da başlayan hızlı yapılaşma ve o verimli arazilerin arsa olarak değerlendirilmesine kadar.” (Sorgun Değirmenleri /Prof. Dr. Rauf Yücel / Sorgun Düşünce Kulübü İnternet Sitesi )
SORGUN’UN İLK SANAYİ TESİSİ : BEKTAŞLAR KOLLEKTİF ŞİRKETİ UN FABRİKASI
Günlük elli ton kapasiteli Bektaşlar Kollektif Şirketi Un Fabrikası Sorgun’un ilk sanayi tesisidir. ( Yozgat 1991 İl Yıllığı / Şehir Coğrafyası Açısından Sorgun)
Un fabrikası , Agah Efendi Mahallesi Sivas Caddesi üzerinde, Ankara –Sivas karayolunun otuz – kırk metre kadar kuzeyinde on dönümlük bir arazi üzerine kurulmuştur.
Elli yıl kadar süren ticari hayatiyetin sonunda şirket tasfiye olmuş, şirkete ait fabrika kapanmış, fabrika binası yıkılarak arsaya dönüşmüştür.
Nazım Bektaş ve Kardeşleri – Sorgun Ticarethanesi , Sicilli Ticaret No : 3, Kuruluş tarihi : 1926 olan bir geçmişe sahip bulunmaktaydı. (7012 Numaralı, 7/10/1965 tarihli fatura antet bilgisi- Kitantik adlı web sitesi)
BEKTAŞLAR KOLLEKTİF ŞİRKETİ’NİN KURULUŞTAN TASFİYESİNE ELLİ YILLIK KRONOLOJİSİ
1957 yılında kuruluşundan 2007 yılında tasfiyesine kadar şirket genel kronolojisi :
BİRİNCİ DÖNEM ( ŞİRKETİN KURULUŞU : 1957)
Ticaret Ünvanı : Bektaşlar Kollektif Şirketi,Nazım Bektaş, Niyazi Bektaş, Feyyaz Bektaş ve Selahattin Bektaş.
Ticaret Merkezi : İstanbul (Katırcıoğlu Han -Gürün Han/ Eminönü)
Fabrika : Sorgun ( Agah Efendi Mahallesi Sivas Caddesi Üzeri)
12/03/1957 Ortaklar Mukavelenamesinin Tasdiki ( Sorgun Noter M. Nafiz Çorumluoğlu)
29/03/1957 İstanbul Adliye Ticaret Sicili Memurluğu’nda 64383 sicil no ile tescil.
25/04/1957 Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan.
21/06/1967 Kollektif Şirket ortaklarından Nazım Bektaş’ın vefatı.
İKİNCİ DÖNEM ( SORGUN ŞUBESİ AÇILIŞ :1968)
Ticaret Ünvanı : Bektaşlar Kollektif Şirketi, Niyazi Bektaş, Feyyaz Bektaş , Selahattin Bektaş ve Ortakları
Ticaret Merkezi: İstanbul, Şube : Sorgun,Fabrika : Sorgun .
16/05/1968 Şirket unvanı ve ortaklık yapısı değişikliklerini havi ek mukavelename yapılması (İstanbul 9. Noterliği )
01/06/1968 Ek mukavelenamenin İstanbul Adliye Ticaret Sicili Memurluğu’nda 64383 / 44915 sicil numara ile kayıtlı şirkete aidiyetinin tescil ve ilanı.
26/06/1968 Ek mukavelenamenin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilanı.
ÜÇÜNCÜ DÖNEM ( İSTANBUL MERKEZ ADRESİ DEĞİŞİKLİĞİ)
Ticaret Ünvanı : Bektaşlar Kollektif Şirketi, Niyazi Bektaş, Feyyaz Bektaş , Selahattin Bektaş
Ticaret Merkezi : İstanbul (Alyanak Han / Eminönü),Fabrika : Sorgun .
23/03/1976 İstanbul merkez adresinde değişikliği havi tadil mukavelenamesi yapılması (İstanbul 11. Noterliği )
31/03/1976 Tadile ilişkin mukavelenamenin İstanbul Ticaret Sicili Memurluğu’nda 64383 / 44915 sicil numara ile kayıtlı şirkete aidiyetinin tescil ve ilanı.
26/06/1976 Tadil mukavelenamesinin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilanı.
DÖRDÜNCÜ DÖNEM (TiCARET MERKEZİNİN SORGUN’A ALINMASI)
Ticari Ünvanı : Bektaşlar Kollektif Şirketi,
Ticaret Merkezi: Sorgun (Sorgun Ticaret Sicili Memurluğu’na 965 no ile tescilli şirket)
Fabrika : Sorgun
16/09/2004 Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde şirket yetkilisi ilanı
BEŞİNCİ DÖNEM ( ŞİRKETİN TASFİYESİ : 2007 )
Ticaret Ünvanı : Tasfiye Halinde Bektaşlar Kollektif Şirketi, Niyazi Bektaş, Feyyaz Bektaş , Selahattin Bektaş.
12/06/2007 Şirketin tasfiyesine ilişkin ortaklar kurulu kararı.
18/07/2007 Tasfiye kararının Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilanı.
Adnan KORKMAZ
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ
