Memleketimizin yetiştirdiği önemli edebiyatçı ve yazarlardan olan Durali Doğan’ın birçok eserinde vatanseverlik duygusu ve vatan sevgisi vurgusu öne çıkar. Aşağıda incelemiş olduğum eserleri de bu açıdan birer örnektir.
TÜRK’ÜN İSTİKLAL DESTANI
Durali Doğan bu eseri İstiklal Marşı’nın kabul edilişinin 70. Yılı Hatırasına 1991 yılında kaleme almıştır. Eser 59 sayfadan oluşmakta olup Öğün Yayınevi tarafından yayınlanmıştır.
Kitap aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:
– İstiklal Marşı Hangi Şartlarda Yazıldı?
– Yazılışı ve Kabul Edilişi
– Manası
– İstiklal Bülbülü Mehmet Akif (Piyes)
– Ya İstiklal Ya Ölüm! (Piyes)
Yazar birinci bölümde İstiklal Marşı’nın hangi şartlarda (ülkenin bulunduğu şartlar vb.) yazıldığını anlattıktan sonra, yazılışı ve kabul edilişi bölümünde, İstiklal Marşı için açılan yarışmaya Yahya Kemal, Abdülhak Hamit ve Faruk Nafiz gibi tanınmış şairlerin de katıldığı; toplam 724 şiirden hiçbirinin marş değerinde görülmediği bilgisini vermektedir. Mehmet Akif ise 500 TL para ödülünden dolayı yarışmaya katılmamış olmasına rağmen daha sonra bir şekilde ikna edilmiş ve 17 Şubat 1921’de şu an ki İstiklal Marşı’nı yazmıştır. Marş 12 Mart 1921’de Millet Meclisi tarafından resmen kabul edilmiştir.
Para ödülünü kabul etmemesine rağmen Akif’in İstiklal Marşı’nı yazdığı dönemde maddi açıdan hangi zorluklar içinde yaşadığını anlatan aşağıdaki bölümü alıntılamak istedim:
“ Akif Bey 500 lirayı fakir ve şehit ailelerine verilmek üzere devlete bağışladı. Meclis İstiklal Marşı’nı gözyaşları içinde kabul ederken de cebinde Zonguldak Milletvekili Hayri’den borç aldığı iki lirası vardı. Ve sırtında bir pardösü bile yoktu. Ankara’da ceketle gezer, Baytar Şefik Bey’in muşambasını ödünç giyer ve meclise öyle giderdi. Fakirdi. Parası yoktu, fakat gönlü zengindi. Akif İstiklal Marşı’nı “SAFAHAT”ına almamıştı. “O benim değil memleketimindir!” diyordu.”
Durali Doğan, bir sonraki bölümde İstiklal Marşı’nın kıta kıta manasını yorumladıktan sonra İstiklal Bülbülü Mehmet Akif ve Ya İstiklal ya Ölüm Şiirlerini bu kitaba eklemiştir.
İstiklal Bülbülü Mehmet Akif, 3 perdeden oluşan ve Mehmet Akif’in İstiklal Marşı’nı yazma sürecini konu alan bir piyestir. Akif’in şiirleri piyes metninin önemli bir kısmını oluşturur.
Ya İstiklal Ya Ölüm! adlı piyes ise İstiklal Savaşı’nı konu alır. Başta Mehmet Akif’e ait olanlar olmak üzere, İstiklal Şavaşı üzerine yazılmış şiirleri kesitler halinde sunar. Bunun yanında İstiklal Savaşı’na giden yolu ve sonrasında Cumhuriyet’e kadar giden sürecin önemli aşamalarını da hatırlatarak bilgilendirme yapar.
ÇANAKKALE’DE DÜĞÜN
Çanakkale’de Düğün, adından da anlaşılacağı gibi Çanakkale Savaşı’nı konu alan manzum bir piyestir.
Piyes 3 perdeden oluşmaktadır.
1. perde bir köy odasında geçer. Çavuş’un çağrısıyla Mehmet, Fatih ve Aşık isimli 3 genç Çanakkale’de savaşmak için gönüllü olur. Üçü de nişanlı, bir taraftan evlilik hazırlığı yapan vatanperverlerdir. Piyesin özelliği itibariyle Çavuş, Muhtar ve gençler arasında geçen diyaloglar şiir formunda yazılmıştır.
2. perde bir köy evinde geçer. Savaşa gidecek gençlerin nişanlıları olan Elif, Zeynep ve Fatma’ya Cemile Nine tarafından kına yakılmasını konu alır. Nişanlılarının savaşa gidecek olmalarından dolayı son derece üzgün olan kızlar, bir o kadar da gururludurlar. Diyaloglardan anlaşıldığı üzere, vatanseverlikte ve fedakarlıkta nişanlılarından geri kalmazlar.
3. perde ise Çanakkale’de cephede geçer. Köyden giden gençlerin üçü de şehit olur. Şehadetleri düğünleri olmuştur. Bu perdenin son bölümü, piyeste adı geçen karakterlerin sırayla söz alarak şiir okumaları ve zaferi kutlamalarıyla son bulur.
CUMHURİYET KOÇAKLAMASI
Durali Doğan’ın yayına hazırladığı Cumhuriyet Koçaklaması, Cumhuriyet’in 66. Yılı münasebetiyle 1989 yılında düzenlenen “Cumhuriyet Fazilettir” konulu şiir yarışması için yazılan şiirlerin derlendiği bir kitapçıktır.
Eser 1990 yılında basılmıştır. Toplam 23 şiirden oluşmuş olup, 32 sayfadır.
Durali Doğan’ın kendi ifadesiyle “kitapta Cumhuriyeti gerçek manada yorumlayan, ruh ve faziletini anlatan, klişeleşmiş övgü mısralarından uzak, koçakça yürekten yazılmış şiirler yer almaktadır.
Yarışmada birincilik ödülünü kazanan Bayram Durbilmez’e ait “Cumhuriyet Fazilettir” adlı şiirden birkaç kıta aşağıdadır:
Aşk ateşi düşer öze
Bağımsızlık emel bize
Döktük düşmanı denize
En güzeli hürriyettir
Cumhuriyet fazilettir
Vatan yolunda şehitler
Hak yol üzre mücahitler
Alperenler, Koçyiğitler
Bu zafer bir keramettir
Cumhuriyet fazilettir
Nene hatun, Hatçe bacı
Bitti keder, bitti acı
Vur davulcu, çal zurnacı
Milletimiz hür millettir
Cumhuriyet fazilettir
Durali Doğan, memleketine ve vatanına aşık idealist bir eğitimcidir. Yaptığı çalışmalar ve ortaya koyduğu eserler bunun en güzel ispatıdır. Karşılık beklemeden ortaya koyduğu eserlerin devamını bekliyor, Sorgun Düşünce Kulübü olarak yapmış olduğumuz bu çalışmayla üzerimize düşen teşekkür borcunu az da olsa ödemiş olmayı umuyoruz.
ABDULLAH APAYDIN
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ