(1940 yılı Temmuz ayının 29 unu 30 una bağlayan gece yaşanan deprem)
İDARE DERGİSİ / İDARİ COĞRAFYA / AKDAĞMADENİ İLÇESİ İSİMLİ MAKALEDE ANLATILANLAR
“İlçede yakın tarihlerde üç deprem olmuştur: Erzincan zelzelesine rastlayan,
1939 yılı Aralık ayının 26, 27 nci gecesi (1.Deprem) ile 1940 yılının 13 üncü Nisan gününde (2.Deprem) şiddetli deprem olmuşsa da insan ölümü olmamıştır. Binalarda oldukça hasar yapmıştır.
1940 yılı Temmuzunun 29 unu 30 una bağlayan gecesinde (3.Deprem) 5 (beş) saniye süren şiddetli ve devamlı bir deprem (3.Deprem) olmuş birçok zayiat ve hasara sebebiyet vermiştir.
Merkez ve diğer köylerdeki bina yarıklıkları ve ufak tefek yıkıntılar
hariç bilhassa Peyik bucağına bağlı köylerden bucak merkezi,
Dedefakılı, Kanberli, Mahmatlı, Karacalar, Küçükçalağıl, Horuk,
Divanlı, Abdurrahmanlı, Karkalık, ve Karamağra köyleri tamamen;
Çötelli, Caferli, Salur, Parmaksız, Parmaksız Kaçağı, Hoşumlu,
Sorguntatlısı, Karapınar, Ozan, Çavuşlu köylerde Hasbek bucağına bağlı
Terzili, Karayakup ve Bozman köyleri kısmen harap olmuş 233 insan,
892 hayvan ölmüştür. Kızılay’ın değerli yardımları ile, harap olan köylerimiz yeniden kurulmuş ve 13 köye 555 ev yapılmıştır.”
(İdari Coğrafya /Akdağmadeni İlçesi / Faik Akoğlu –Akdağmadeni Kaymakamı/18-10-1945) (İdare Dergisi / Mart-Nisan 1946/ Yıl:17/ Sayı:179)
AKŞAM GAZETESİ’ NDE ANLATILANLAR
“Yozgat’ta 12 köy zelzeleden harab oldu. 300 ölü, 60 ağır, 300 hafif yaralı var.
(Yozgat 30 /A.A.) Bu gece, merkezi Akdağmadeni Kazasına bağlı Peyik Nahiyesi ve Karamağara Köyü olmak üzere Sorgun Kazası civarındaki bazı köylerde şiddetli bir hareketi arz olmuştur. Felaket mıntıkasına vilayetin her tarafından sıhhi yardım, gıda maddeleri ve işçi ekipleri gönderilmiştir.
(Ankara/A.A.) Kızılay Umumi Merkezi’nden: Bu sabah vuku bulan Yozgat Zelzelesi felaketzedeleri için ilk yardım olmak üzere 350 çadır, 100 sandık hurma yola çıkarılmış ve 150 denk elbise ve çamaşır tevzii için hazırlık yapılmakta.”
(AKŞAM GAZETESİ -31 Temmuz 1940 Çarşamba, Sene. 22, Sayı: 7823/ İstanbul Üniversitesi Gazeteden Tarihe Bakış Projesi/İstanbul.edu.tr internet sitesi)
BİR HEKİMİN ANILARI İSİMLİ KİTAPTA ANLATILANLAR
“ 1937 yılında babam Yozgat’ın Akdağmadeni İlçesi Yargıçlığına atandı. 1935 nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 2159 olan bu ilçeye önce kendi gitti ve 1938 yılında okullar tatile girince gelip bizi de götürdü… İlkokul beşinci sınıfı Akdağmadeni’nde okudum. Okulun taştan yapılmış eski ama sağlam bir yapı olduğunu, oldukça geniş bir bahçesi bulunduğunu anımsıyorum…
Bir gece çok şiddetli bir depremle uyandık. Hasan Ağabey hepimizden önce koşarak dış kapıya gitmiş ve oradan “Yenge, deprem oluyor canınızı kurtarın.” diye bağırarak sokağa fırlamıştı… Öğleye doğru, depremin Peyik Bucağı ve çevre köylerde beş yüzden fazla kişinin ölümüne yol açtığını duymuş ve Peyik Bucağı yakınındaki Karamağara Köyü’ ne keşfe gitmiş olan babamın sağlık haberini duyuncaya kadar çok üzülmüştük…”
( Bir Hekimin Anıları / Prof. Dr. M. Rahmi Dirican/ Selvi Yayınevi 1998)
Adnan Korkmaz
Sorgun Düşünce Kulübü
