1968 yılı Yozgat İl Yıllığı toplam 298 sayfa ve 13 bölümden oluşuyor. 1. bölüm “Resmi Bölüm” olarak adlandırılmakta olup, bu bölümde genel olarak o dönemdeki ülke idarecileri, Yozgat milletvekili ve senatörleri ve Yozgat’ta görev yapmakta olan idareciler, il protokolü, meslek kuruluşları, sendikalar, dernekler, v.s hakkında bilgiler verilmektedir.
Bu bölümdeki bilgilerden, o dönemki Reisicumhur’un Cevdet SUNAY, Başbakan’ın Süleyman DEMİREL, İçişleri Bakanı’nın Faruk SÜKAN ve Yozgat Valisi’nin Adil AKTAN olduğunu öğreniyoruz. Ayrıca, 1920’den itibaren Yozgat’ta görev yapan valilerin ve 1923 yılından buyana Yozgat ili senatör ve milletvekillerinin isimleri verilmiş.
1968 yılında seçilmiş olan senatörler:
İsmail YEŞİLYURT (A.P.),
Sadık ARTUKMAÇ (C.H.P.)
Milletvekilleri ise:
Neşet TANRIDAĞ (A.P.),
İsmail Hakkı AKDOĞAN (A.P.),
Turgut NİZAMOĞLU (A.P.),
Celal SUNGUR (C.H.P.),
Nuri KODAMANOĞLU (C.H.P.),
Yusuf Ziya BAHADINLI (T.İ.P.).
Anlaşılan o ki; 1968 yılında Yozgat’ın temsil gücü oldukça yüksekmiş. 2 senatör ve 6 milletvekili ile şu anki temsil sayısının 2 katı.
İçişleri Bakanı Faruk SÜKAN, Ön Yazısında söz konusu yıllıkların hazırlanış gayesini açıklamış ve şöyle demiştir:
“Engin tarih, birçok medeniyetler, zengin tabi kaynaklar ülkesi ve Büyük Türk Milletinin son yurdu Türkiye’yi tanımak ve tanıtmak her Türkün ilk Ali vazifesidir.
Ecdadımız miraslarını ve millet hadimlerinin hizmetlerini; dikkatli araştırmalarla değerlendirmek, yaşatmak ve onları eserler halinde ortaya koymak, devletimizin bekası ve nesillerin hayatiyeti için lüzumludur. Keza bunların ortaya konması, milli tarih şuurunun uyanıklığı ve nesillerin yaratıcı güçlere sahip kılınabilmeleri için de zaruridir. Bu temel görüşle büyük Türkiye’yi bütün varlıkları ile birlikte ve her yönü ile bilmek ve tanıtmak maksadıyla 67 ilimize ait “İl Yıllıkları”nı neşretmeyi bir hizmet vazifesi telakki ettik.
Osmanlı İmparatorluğu idaresi zamanında neşredilen “Vilayet Salnameleri” ve birçok garp devletleri idarelerine ait benzeri kaynaklar bize bu konuda rehber olmuştur.”
2. bölümde (idari bölüm) Yozgat’ın idari tarihçesi ve nüfus hareketlerine ilişkin il ve ilçeler bazında bilgiler sunulmaktadır. Bu bilgilere göre; 1968 yılında Yozgat’ın ilçe adedi 9, bucak adedi 11 ve köy adedi 638’dir. 15 belediye bulunmaktadır. Toplam nüfus 438.189’dur.
Şu anki Yozgat nüfusu 1968’deki nüfusun altındadır. 1968’den bugüne Türkiye nüfusu 33 milyondan 77 milyona çıkmışken; Yozgat nüfusu 438.189’dan 419.440’a düşmüştür. (Yozgat 2015 yılında Türkiye genelinde en çok göç veren il konumundadır!)
İlçeler arasında nüfusu en çok olan ilçe Merkez İlçe (Yozgat Mahallat) olup, nüfusu 82.828 ve köy sayısı 103’tür. Aynı tarihte diğer ilçelerin toplam nüfusları ve (köy sayıları) şu şekildedir: Sorgun: 65.207 (100), Çekerek: 53.701 (103), Akdağmadeni: 52.632 (102), Boğazlıyan: 49.848 (43), Yerköy: 34.685 (54), Sarıkaya: 34.645 (57), Çayıralan: 34.563 (32) ve Şefaatli: 30.080 (44).
1968 yılında, 6 ve daha yukarı yaşlardaki nüfusun okuma yazma durumu itibariyle dağılımı şu şekildedir.
Okuma-Yazma Bilen | Okuma-Yazma Bilmeyen | Toplam | |
Şehirler | 33.372 | 22.441 | 55.813 |
Köyler | 93.513 | 196.913 | 290.426 |
Toplam | 126.885 | 219.354 | 346.239 |
1968 yılında, şehirlerde nüfusun % 40’ı, köylerde % 68’i ve toplamda ise % 63’ü okuma-yazma bilmiyor.
Bu bilgilerden aynı zamanda, o dönemde nüfusun büyük çoğunluğunun (yaklaşık % 84) köylerde yaşadığını anlıyoruz.
Bugünkü durum dikkate alındığında, 50 yıllık süreçteki demografik değişimin çok dramatik olduğunu anlıyoruz. Planlanmayan, akışına bırakılan bu dramatik değişimin sosyolojik açıdan çok ciddi bir durum ortaya çıkardığı ise aşikardır.
1968 yılında öğretime devam eden öğrenci sayısı 40.523 erkek, 26.329 kız olmak üzere toplam 66.852’dir. Yozgat Lisesi ve Yozgat İmam Hatip Lisesi dışında 8 ilçe ve 2 bucakta Ortaokul ve Boğazlıyan’da 1966-67 öğretim yılında açılan bir lise vardır. Ayrıca, Ebe Okulu, Kız İlköğretmen Okulu, Akdağmadeni Ak. Sanat Okulu, Boğazlıyan Kız Sanat Okulu, Ticaret Lisesi, Sanat Enstitüsü ve Kız Sanat Enstitüsü bulunmaktadır.
1968 yılında Yozgat Belediye Başkanı Salim Korkmaz, Sorgun Belediye Başkanı ise İhsan Müftüoğlu’dur. Sorgun Belediye Meclis Üyeleri ise: Abbas Meriç, Cevat Harmancı, Saygı Bektaş, Yusuf Yücel, Basri Hafızoğlu, Recep Polat, Kazım Koca, Hüseyin Alpyıldız, Osman Kayhan, Ahmet Öngel, Kamil Şahin, Mahir Ateş, Nurettin Gözübüyük, Mehmet Aydın, Nazım B. Yılmaz, Seyit Kaygısız ve Arif Çalışkan şeklindedir.
Yıllığın 3. Bölümü “Coğrafya”, 4. Bölüm “Tarih”, 5. Bölüm “Sosyal”, 6. Bölüm “Kültür”, 7. Bölüm “Sağlık”, 8. Bölüm “Turizm”, 9. Bölüm “Tarım”, 10. Bölüm “Bayındırlık ve İmar”, 11. Bölüm “Mahalli İdareler”, 12. Bölüm “Ulaştırma” ve 13. Bölüm “ekonomi” hakkında bilgiler içermektedir.
Hatip SORGUN
SORGUN DÜŞÜNCE KULÜBÜ